Hoe begeleid je jouw kind in het gebruik van social media?

Ongerust over het socialmediagebruik? Wij geven je praktische tips

Veel ouders maken zich zorgen: hun kind zit uren op TikTok, Snapchat of andere social media. Even ontspannen wordt al snel eindeloos scrollen. En dat heeft impact. Op het leren, slapen, de sociale ontwikkeling en soms zelfs op het zelfvertrouwen. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor dit probleem. Ook bij HIP. We geven je in dit blog tips over hoe jij jouw kind kunt helpen goed om te gaan met social media en vertellen wat wij er op school en bij de huiswerkinstituten aan doen.

Sociale pandemie

De komst van de smartphone rond 2011 leek een verrijking maar bleek de start van veel problemen. Terugkijkend lijkt het welzijn van jongeren vanaf dat moment te dalen. Volgens sociaal-psycholoog Jonathan Haidt is er sprake van een sociale pandemie waarin jongeren somberder en angstiger zijn geworden en minder tijd doorbrengen met vrienden dan kinderen in de periode voor de smartphone. Meisjes hebben vaker een lager zelfbeeld, jongens kunnen zich moeilijker concentreren. Het Trimbos Instituut zet hier vraagtekens bij maar zij zien wel een wisselwerking tussen het welzijn van jongeren en het gebruik van social media. Zoals dat jongeren die bijvoorbeeld al depressief zijn, eerder in social media ‘vluchten’ waardoor hun depressieve gevoelens nog verder versterkt worden.

Verslavende apps

Social media en apps op smartphones zijn zo ontwikkeld dat ze verslavend zijn. Eenmaal aan het scrollen, leggen kinderen de mobiel niet zo snel weg. Met als gevolg dat ze minder met elkaar spelen of omgaan, terwijl ze juist door de interactie met elkaar zich sociaal ontwikkelen. Vandaar dat er steeds meer voorstanders zijn om het socialmediagebruik van kinderen te reguleren. Maar hoe?

Startphone of Smartphonevrij opgroeien

Staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) presenteerde in juni 2025 de ‘Richtlijnen gezond en verantwoord scherm- en sociale mediagebruik’. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op onderzoek van wetenschappers, experts en maatschappelijke organisaties, en zijn bedoeld om ouders en opvoeders te ondersteunen bij de mediaopvoeding van hun kinderen. Het centrale advies luidt: stel een minimumleeftijd van 15 jaar in voor het gebruik van sociale media zoals Instagram en TikTok. Vanuit gezondheidsperspectief adviseert de staatssecretaris om de eerste smartphone pas vanaf groep 8 te introduceren. Tegelijkertijd ligt het aan ouders en opvoeders om, bijvoorbeeld om educatieve of andere redenen, eventueel al eerder met hun kind te oefenen met het gebruik van een smartphone.

Staatssecretaris Karremans: “Sociale media kunnen leuk en verbindend zijn, maar de verslavende werking ervan heeft ook een enorme schaduwzijde. Bijna 13% van de jongeren loopt zelfs risico op problematisch sociale media gebruik. We willen dat kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien en ouders daarbij ondersteunen. Daarom komen we nu met heldere, eenduidige richtlijnen om hen daarbij te helpen.”

In Nederland is het op dit moment dus nog steeds aan de ouders om te bepalen op welke leeftijd een kind een mobiel krijgt en op social media mag. Deze richtlijnen kunnen wel helpen in het besluit daarover.

Helaas ervaren alsnog veel ouders groepsdruk. Wat als jouw kind als enige niet op de socials zit, of nog niet bereikbaar is? Een oplossing lijkt de ‘startphone’ te zijn: een ouderwetse Nokia of ander mobiel waarmee ze wel kunnen bellen, maar niet op internet. Een andere oplossing is het toevoegen van een telefoonnummer aan de groepsapps die niet volledig in het beheer van het kind is, zodat de ouder samen met het kind de appjes leest en beantwoord. Maar ook het initiatief ‘Smartphonevrij opgroeien’ waarbij de ouders van een klas afspreken om te stoppen met de smartphone is heel populair. Inmiddels gebeurt dit al op een kwart van de scholen. Door het collectief aan te pakken, verdwijnt het gevoel bij kinderen dat ze buitengesloten zijn.

Bij HIP maken we ze smartphonewijs

Op welke leeftijd je als ouder ook start met het geven van een smartphone, ooit komt die mobiel en alle social media er toch wel. Daarom is het smartphonewijs maken van je kind, heel belangrijk. Bij HIP doen we dat ook. We staan in de lessen en de bijlessen geen smartphones toe: die moeten vooraf ingeleverd worden in een telefoonzak of achterblijven in de kluisjes. Maar we bespreken het gebruik van de telefoon en social media ook steeds meer in onze lessen. We ontwikkelen nu bijvoorbeeld lesprogramma’s hiervoor. Daarin komt onder meer het gebruik van social media en AI aan bod, hoe ze daarmee veilig en verstandig kunnen omgaan, hoe ze nepnieuws kunnen herkennen of wat ze moeten doen als ze ongewenst gedrag zien, of online pesten meemaken. In allerlei lessen en bij verschillende thema’s gaan we dit onderwerp oppakken. Omdat wij geloven dat we ze beter smartphonewijs kunnen maken dan het te verbieden.

Telefoonzak bij HIP Huiswerkinstituut

Als ouder bepaal je natuurlijk zelf wat jij jouw kind toestaat rondom smartphones en social media. Maar worstel jij net als veel andere ouders met dit thema? Dan hebben wij een paar praktische tips voor je:

1. Geef ze de ruimte om dingen zelf te ontdekken en ga in gesprek met wat ze op de socials doen.
2. Maak afspraken dat je als ouder elke dag een paar minuutjes meekijkt op social media zodat je ziet wat er allemaal bij je kind op het beeldscherm voorbijkomt. Toon interesse, stel vragen, lach er samen om. Zo geef je jouw kind het gevoel dat ze ook dit met je kunnen delen.
3. Bespreek wat nepnieuws is, online flirten en pesten en ander ongewenst gedrag. Maar ook dat mensen online anders kunnen zijn dan dat ze zich voordoen.
4. Vertel dat je er bent als er vervelende situaties zijn online en veroordeel je kind niet maar laat ze over hun online ervaringen vertellen.
5. Spreek heldere regels af, zoals hoe vaak of hoe lang ze online mogen, en dat ze niet alleen afspreken met iemand die ze alleen online kennen.
6. Gebruik tools voor ouderlijk toezicht (parental control) als hulpmiddel. Je kunt daarmee bepaalde apps of websites blokkeren, schermtijd beperken, ongepaste content filteren en meer. Hoe het werkt en wat mogelijk is, verschilt per toestel en platform.
7. Stimuleer ook creatief gebruik: laat ze bijvoorbeeld zelf eens een site of app bouwen, dat stimuleert de creativiteit en probleemoplosssend vermogen.
8. Geef het goede voorbeeld (ook als dat moeilijk is!).
9. En vervelen ze zich zonder de telefoon? Heel goed! Verveling stimuleert de creativiteit en hun zelfredzaamheid.

Social media blijft, en goede begeleiding bij HIP ook

Smartphones, social media en AI gaan niet weg. Wel kun jij je kind leren er gezond en veilig mee om te gaan. Bij HIP doen we dat ook. Met lessen, begeleiding en aandacht voor wat kinderen zelf online meemaken en door hun vragen hierover te bespreken. Wil je meer weten over onze lesmethodes hierin? Vraag het ons, we horen graag van je!