Een column van Sofie Van De Waart – Govaert, voor dagblad Trouw
Onlangs gaf ik een lezing over kansengelijkheid in het onderwijs op een particuliere school in Bilthoven. Mocht u dat enigszins verbazen, ik vond het een fantastische uitnodiging. Preken voor eigen parochie is makkelijk. Wil je echt iets veranderen in de wereld dan moet je invloed uitoefenen op plaatsen waar je het níet zo snel verwacht.
Ik vroeg waarom de directrice mij had uitgenodigd om te praten over kansengelijkheid terwijl haar onderwijs juist níet voor iedereen toegankelijk is. “Omdat ik van jongs af aan er al van droomde om juf te worden. In mijn communieboekje schreef ik al: ik wil alle kinderen van Nederland leren lezen. Per toeval ben ik uiteindelijk onderwijsondernemer geworden. Maar nog steeds is dát mijn drijfveer. Alle kinderen hebben recht op goed onderwijs en ik vind het belangrijk dat mijn personeel daar ook over nadenkt.”
Opvallend gepassioneerd
Docenten op een particuliere school zijn vaak opvallend gepassioneerd over het onderwijs. Dat ze alleen les geven aan een bepaalde doelgroep is bijzaak. Dit zijn goede docenten die afgeknapt en moegestreden zijn in het reguliere onderwijs. De werkdruk, het gebrek aan autonomie, weinig tijd om echt iets voor leerlingen te betekenen, de vergadercultuur: het zijn allemaal zaken waarom leraren het onderwijs verlaten maar waar helemaal niets aan verandert.
Op deze school, met kleine klassen en veel individuele aandacht, kun je wél een kwartiertje naast een leerling gaat zitten als je ziet dat hij of zij vastloopt. En door de ondernemende mentaliteit word je gestimuleerd om zelf na te denken hoe je je doelen haalt en niet slaafs de methode volgt.
De bazen hier weten hoe je personeel aantrekt, hoe je ouders moet benaderen en hoe je resultaatgericht te werk moet gaan zonder al te veel overbodige rompslomp. Hier is het wél mogelijk examen te doen op verschillende niveaus. En, niet onbelangrijk, ze begrijpen dat een school best een gezellig ingerichte plek kan zijn mét een goed koffiezetapparaat.
Overdreven bemoeienis
De lezing ging over de problemen die scholen met veel uitdagingen ervaren. Over het gevaar van onder-advisering, over racisme en vooroordelen waar veel leerlingen mee te maken hebben. Over de thuis- en straatcultuur versus de schoolcultuur. Grappig genoeg ontstond er daarna een levendige discussie over de problemen van deze school die zich precies aan de andere kant van het kansenspectrum bevinden. Niet de prison of low expectations waar veel leerlingen uit achterstandssituaties in belanden, maar ouders die te véél verwachten van hun kind en de school. Niet het gebrek aan aandacht vanuit thuis voor schoolse zaken, maar het overdreven bemoeien met school was een issue. En zo bleek maar weer dat ouders van elk inkomensniveau opvoeduitdagingen hebben.
Er zijn felle tegenstanders van particuliere onderwijsinitiatieven, sommigen willen deze scholen en bijlesinstituten zelfs per direct afschaffen. Ik wil juist pleiten voor het binnenhalen van deze daadkrachtige directeuren en efficiënte aanpak. Zo wordt het reguliere onderwijs net zo aantrekkelijk als het particuliere, en dat maakt die laatste sector zichzelf op den duur overbodig.
