Moet ChatGPT in het klaslokaal verboden worden? Of moet het onderwijs de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie juist omarmen? Kunnen we nog wel lesgeven of toetsen op de traditionele manier? De toegankelijke Artificial Intelligence (AI) van ChatGPT houdt niet alleen het onderwijs, maar heel Nederland in zijn digitale greep. HIP duikt in de wereld van ChatGPT, heeft de voor- en nadelen voor je op een rijtje gezet en komt tot een verrassende conclusie.
ChatGPT?
Allereerst: wat is het en waarom wordt dit programma een gamechanger genoemd? GPT staat voor ‘Generative Pre-trained Transformer’ en is een eenvoudig te gebruiken kennismodel dat je vragen kunt stellen via een chatbot (een samentrekking van chatten & robot). De antwoorden krijg je razendsnel, ze komen over als mensachtig èn, ook bijzonder, het programma is zelflerend.
Toepassingen
Denk eens terug aan je eigen middelbareschooltijd: AI is inzetbaar bij alle toetsen en alles waarvoor een stuk tekst geleverd moet worden. Bijvoorbeeld boekverslagen, (profiel-)werkstukken en wiskundige vraagstukken: ChatGPT levert ze razendsnel en deze teksten zijn niet of nauwelijks te onderscheiden van door mensen geschreven teksten. Volgens Jan Broersen, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de Universiteit Utrecht, is het een dilemma voor de docenten. Want ligt misbruik door leerlingen niet op de loer? Denk aan plagiaat of aan het produceren van werkstukken zonder dat men de onderliggende informatie heeft begrepen? Hij stelt enerzijds dat we niet bang moeten zijn voor de nieuwe technologie en dat plagiaat van alle tijden is. En laten we eerlijk zijn; leerlingen konden al jaren goed kopiëren en plakken uit bijvoorbeeld de grootste online encyclopedie Wikipedia. Uiteindelijk draait het om de vraag wat we studenten precies willen bijbrengen: ‘De opkomst van AI is als een spiegel voor universiteiten. Het bepalen wat studenten er wel en niet mee mogen doen, komt neer op het bepalen welke vaardigheden studenten in de toekomst zelf nog moeten hebben.”
Verbieden?
In New York is het gebruik van ChatGPT op alle scholen verboden. Sommige universiteiten in Nederland, zoals de Vrije Universiteit in Amsterdam hebben dit voorbeeld gevolgd. Volgens Rens van der Voorst, docent ICT aan Fontys hogeschool en ‘Techfilosoof’, hangt het nut van AI af van het soort onderwijs. Op de middelbare school moet er eerst basiskennis worden bijgebracht voordat leerlingen iets met AI kunnen doen. Vergelijk het met toepassing als Google Translate: wanneer er een Engelse woordjes toets wordt afgenomen, moet je natuurlijk zelf één en ander kunnen reproduceren zonder de hulp van Google Translate. Als je jaren later op hbo-onderwijs een werkstuk in perfect Engels moet aanleveren, kun je Google Translate wel degelijk inzetten. Daarbij kan de leerling zelf Google Translate corrigeren omdat hij of zij immers een duidelijk basis in de Engelse taal heeft. Precies dit fundament zal dus aan het intensief gebruiken van ChatGPT vooraf moeten gaan, wil je het programma voor je laten werken.
Voordelen
In het middelbare onderwijs is het dus zaak om leerlingen te beschermen tegen de gevaren van te ‘gemakzuchtig’ inzetten van AI. In ieder geval waar het ten koste gaat van het aanleren van basiskennis, het stimuleren van analytische vaardigheden en het leggen van verbanden. Maar kunstmatige intelligentie kan wel helpen om bepaalde kennis onder woorden te brengen en helder te structureren. Leerlingen die de materie begrijpen, maar minder bedreven zijn in het op papier zetten, zullen dus leren van de manier waarop ChatGPT dit (voor)doet. Belangrijke vaardigheid die men gaandeweg ook oefent, is de juiste vragen stellen. Als het antwoord van de chatbot namelijk niet het gewenste is, word je gedwongen om je vraagstelling aan te passen. Dit scherpt je creativiteit en onderzoekende vermogen.
Toetsen
Diverse deskundigen rondom AI geven verder aan dat het daadwerkelijke contact tussen leerling en docent belangrijker wordt wanneer ChatGPT in de toekomst gemeengoed is geworden. De docent zal veel vaker mondeling willen toetsen waarom de de scholier bepaalde keuzes heeft gemaakt in een werkstuk èn natuurlijk tegelijkertijd willen nagaan of hij/zij de geleverde informatie in eigen woorden kan reproduceren. Een informatief werkstuk opleveren na het stellen van de juiste vragen aan de chatbot is immers iets anders dan het daadwerkelijk begrijpen van de onderliggende materie!
Bij HIP hebben we overigens al jaren de mogelijkheid om naast schriftelijk ook mondeling te toetsen, als dit beter bij de leerling past. De ervaring leert namelijk dat veel leerlingen zo beter uit de verf komen en minder last hebben van faalangst of black-outs.
Docent
Onderwijsmethodes zullen dus vele malen interactiever worden in de toekomst, waarbij menselijk contact aan waarde wint, zo is de verwachting. Naast meer mondeling toetsen komt er voor docenten ook een onderwijstaak bij, namelijk om leerlingen verantwoordelijk te leren omgaan met de tool zelf. Wanneer kun je ChatGPT in je voordeel gebruiken en voor welke onderwijstaken beter niet? Daarbij zal het kritisch kunnen omgaan met de geleverde informatie via het internet, nog belangrijker worden.
Conclusie
Artificial Intelligence heeft veel potentieel om het leerproces te verbeteren en de effectiviteit van het onderwijs te vergroten. Maar……. het kan nooit de rol van een leraar vervangen. Persoonlijk en intermenselijk contact blijft essentieel voor het bieden van begeleiding, ondersteuning en inspiratie aan individuele studenten.
Onderwijs gaat volgens HIP al sinds onze oprichting in 2006 over veel meer dan kennisvergaring en leren. Het gaat ook over de relatie die jij hebt met je leerlingen. Over het onderkennen van de talenten van een kind, over op welke manier het onderwijs moet worden aangeboden èn over motiveren en nieuwsgierig blijven. Juist deze menselijke vaardigheden en interactie zal ChatGPT nooit kunnen vervangen.
HIP biedt custommade huiswerkbegeleiding in kleine groepjes in de regio ’t Gooi, Utrechtse Heuvelrug en Zuid-Holland sinds 2006. En met succes; de afgelopen jaren is 100% van onze leerlingen geslaagd! We hebben 18 vestingen en zitten inmiddels in Bilthoven, Baarn, Laren, Bussum, Huizen, Zeist, Hengelo, Utrecht, Vleuten, Ede, Driebergen, Barneveld, Hilversum, Noordwijk, Leiden & Oegstgeest.
HIP biedt naast huiswerkbegeleiding sinds 2017 ook particulier onderwijs voor basis- en middelbare school. Dat doen we vanuit de campussen in Bilthoven en in Laren. Hier kunt u ook terecht voor Diagnostiek & Advies (o.a. intelligentietesten) en de Peperklip (leertalenten test).
